"virðulegu forsetar klinkt echt als een lange triomftocht, als het ererondje voor de uiteindelijke stap naar de eeuwigheid. ik geloof niet in een hemel of een hel, maar laat mijn einde zo glorieus en intens tevreden zijn als jóhann jóhannsson hier schetst. amen."
dit schreef ik twee jaar geleden - ook op deze plek - over jóhann jóhannssons vorige album. en verdomd, deze nieuweling heeft een sfeer die daar heel aardig in de buurt bij komt. de middelen zijn echter anders: waar eerst de drone en de blazers voor overweldigende sfeer zorgden, daar zijn het nu een gigantisch strijkorkest en een ouderwetse computer - gelardeerd met wat nieuwerwetsere computereffecten - die melancholie en hoop perfect weten te combineren. hoe krijgt jóhansson dat toch voor elkaar? zijn stukken klinken immens, gigantisch, larger than life. en dat terwijl de melodieën vaak simpel en bijkans voorspelbaar zijn. voor de hand liggend. er is weinig abstracts aan - of het zou de vorm moeten zijn, een suite in vijf delen - en eigenlijk klinkt het allemaal zo gladjes, zo perfect ontroerend en bijna catchy dat je gaat denken dit al eens ergens eerder gehoord te hebben.
maar dat is natuurlijk niet zo. jóhannson is een superieure componist die precies weet te belanceren tussen kunst en kitsch. het mag er soms bijna voorspelbaar aan toe gaan, maar waarom heeft niemand dit dan eerder gedaan? want zo is het wel: er is geen adequaat vergelijkingsmateriaal. melodiewijs komt barbers adagio for strings soms bij me op, maar daar overheerst puur de droefheid en de melancholie. op ibm 1401, a user's manual gaat het om de synthese tussen hoop en vrees, tussen mens en machine, tussen toekomst en verleden, tussen de al genoemde kunst en kitsch. hoor hoe de gecomputeriseerde doch gevoelige stem over de fabelachtige strijkers heen zweeft in 'part v', en laat samen met mij je tranen de vrije loop.
tranen met een louterend, bijna opbeurend effect. ibm 1401, a user's manual is zalf voor de ziel, een pleister voor de wonde van rouw en verlies, een ode aan wat is geweest en nooit meer in dezelfde vorm zal terugkeren. een muzikale kathedraal om jezelf in te verliezen, in te dwalen, de weg te hervinden, en vol glorieuze hoop de prachtige deuren vol stijlvolle ornamenten weer te openen om met hernieuwde moed aan de volgende fase te beginnen. welke fase dat ook is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten