01. supersilent - 7

hieronder volgt een letterlijke weergave van mijn kindamuzik recensie. niet dat ik in een luie bui ben, maar ik heb het gevoel er niets meer aan toe te kunnen voegen; en daarbij, de recensie zelf viel me ook nogal zwaar - moeilijke kost, zeer indrukwekkend, loss for words, enfin: u kent het wel.

het gebeurt me niet vaak, maar gemiddeld eens per jaar kan ik geen goede woorden vinden om een plaat te beschrijven. dit jaar heb ik daar lang op moeten wachten. heel veel goede tot geweldige albums, maar geen absolute topper, zoals deathprod vorig jaar, of the mars volta het jaar daarvoor. muziek die je helemaal sprakeloos laat, waarvoor futiele woorden hopeloos tekort schieten. en uiteindelijk is hij dan ook in 2005 gekomen. supersilents 7.

eigenlijk is het niets eens een album: 7 is een dvd. een live dvd om precies te zijn, maar omdat alle albums van supersilent geïmproviseerde live-opnames zijn, is dat geen unicum. toch laat 7 zich heel makkelijk als een ‘gewoon’ album van supersilent beschouwen: de dvd kent geen menu of extra’s, hij begint gewoon als je hem in de speler duwt. het enige verschil is dus de toevoeging van beeld, en die sobere en stemmige zwart-wit opnames van kim hiorthoy (ook verantwoordelijk voor het artwork van vele noorse artiesten) vullen de muziek werkelijk perfect aan. niet alleen hoor je de muziek vorm krijgen, je ziet het nu ook nog voor je neus gebeuren. het noorse kwartet repeteert schijnbaar nooit, maar de magie van het samenspel is ongekend. de manier hoe ze naar elkaar luisteren en elkaar proberen aan te vullen, is eindeloos fascinerend, waarbij het nooit een brei van geluid wordt; ego’s kennen de mannen niet en ze doen liever een stapje terug tijdens een groepsimprovisatie dan dat ze een muur van lawaai creëren. het is die gelijkwaardigheid die van supersilent zo’n unieke band maakt, niemand springt eruit, niemand is minder belangrijk. als het niet zo’n vieze term was zou ik het bijna holistische muziek willen noemen.


7 laat supersilent zien en horen in al zijn facetten, melancholieke en ontroerende trompet- en stempartijen, noise-keyboards, ambient, op hol geslagen drums die veel meer doen dan ritmes aanhouden, het ter plekke creëren van climaxen, vrije jazz, oerschreeuwen. de magie van het moment wordt keer op keer gevonden, waardoor alles een aanhoudende bevrijding en bevrediging lijkt. hoor hoe in ‘7.3’ rustig en bijna jazzy wordt begonnen, het daarna uitmondt in een heftig improvisatie-duel tussen drums en toetsen, om dan na een minuut of twintig zonder enige vooraankondiging een groovy ritme te vinden, niet lang daarna gevolgd door een instant-climax die elke postrockband naar de babykamer stuurt. en dan die ontroerende toegift ‘7.6’, de meest emotionele muziek in jaren.

supersilent maakt hier op 7 een soort totaalmuziek, een overzichtsplaatje van hoe muziek eruit zou moeten zien. 7 laat dat proces niet alleen horen, maar ook nog zien, en vangt daarmee de waarachtige essentie waar het bij supersilent en zijn muziek om draait. als toeschouwer voel je je eeuwig dankbaar dat je dit mag aanschouwen. zoals ik al zei: woorden schieten pijnlijk tekort. u weet wat u moet doen.

02. the white birch - come up for air

fase 1
hmm. valt me wat tegen. ik bedoel, niet slecht ofzo, maar die vorige was beter. die pakte me gelijk. star is just a sun heet die. prachtige plaat, erg ingetogen, wollig geluid. droevig, melancholiek. intiem ook. die plaat doet me nog steeds goed, ook bijna twee jaar na dato. maar come up for air, tjonge zeg, beetje gewoontjes, beetje oppervlakkig. niet des white birches. helder geluid ook, zo keurig in het gareel. jammer. hmm. valt me wat tegen.

fase 2
toch blijven luisteren, je weet het nooit met die koele noren. klinkt eigenlijk steeds beter. die heldere productie, eigenlijk past die wel; de liedjes zijn wat directer, wat minder dicht. veel ruimte tussen de noten ook. bevalt me erg goed. opvallend: onderkoeld in de overtreffende trap. wat niet wordt gespeeld en gezongen is minstens zo belangrijk als de dingen die je wel hoort. nog geen star is just a sun niveau niveau, maar het komt wel dicht in de buurt. bevredigend.

fase 3
als het niet zo ongepast zou zijn bij de ingetogen (en oneerbiedig vergeleken) mark hollis-meets-sigur rós liedjes, zou ik het uitschreeuwen: fantastisch! prachtig! the white birch is geniaal! nu ja, al spreek ik het niet hardop uit, ik denk dat dus wel, en heel hard ook. de laatste keer dat ik een album hoorde waar zo de onnodige vetrandjes van af waren gesneden, waar echt elke noot essentieel was, was bij die gelijknamige plaat van mark hollis. kijk naar bovenstaande uitspraak in de kosmik titelbalk, en weet dan dat die ook in zijn geheel van toepassing is op come up for air. eenmaal volledig begrepen blaast het album me op zachtmoedige, ernstig melancholieke wijze van mijn stoel. de emoties, zo zorgvuldig verpakt in een ijzige noorse koelkast, slaan onverwacht in als enorme mokers, zeker als susanna (van the magical orchestra) samen met zanger ole zachtjes fluistert dat ook de zomer droevig kan zijn. verwoestend.

[lees hier de recensie op kindamuzik]

03. jaga jazzist - what we must

ik zou willen dat er een mooi verhaal aan what we must gekoppeld was. ik zou willen dat ik zo mooi de diepte in kon gaan als bonanzacollegae moniiq, joris en gerard. ik zou willen dat ik prachtige nieuwe invalshoeken voor het - voor mij althans - zo bekende jaga jazzist succesverhaal kon verzinnen.

ik kan zoveel willen, maar nu lukt het even niet. daarbij, ik ben steeds minder van de uitgesponnen lyriek. mijn geschrijf wordt korter, bondiger en tot-de-punt. mezelf verliezen in poëtische bewoordingen - als het al ooit die richting opging - heeft nog nooit zover van me afgestaan.

maar ik kan wel degelijk iets zeggen over jaga jazzist, op het moment misschien wel mijn favoriete noormensen. dat ze in 'swedenborgske rom' en vooral 'oslo skyline' de epische finales van hun en mijn helden motorpsycho zo fantastisch emuleren dat ze diezelfde helden terug naar de tekentafel sturen. dat ze op what we must zo fantastisch hecht en als een eenheid klinken; eenieder die ooit in een band heeft gespeeld weet hoe moeilijk dat is als je met meer dan drie mensen samenspeelt, jaga doet het met tien (10!). dat de meer (post)rock-georiënteerde richting net zo natuurlijk klinkt als hun vroegere jazz-elektronica mix. dat ze volgens mij ooit het perfecte popliedje gaan schrijven, maar dan in een postrockend jazzjasje. dat ze 'all i know is tonight' hebben gemaakt, na '*' van m83 de beste plaat van 2005.

bovenal word ik van what we must gelukkig. dat was in februari bij eerste beluistering zo, dat was in juli en augustus op vakantie in bretagne zo (perfecte automuziek!), dat is nu nog steeds zo. ook nu nog lukt het jaga jazzist om me te laten lachen, te laten meeblèren (en dat op instrumentale muziek), tevreden te maken met welke situatie waar dan ook. alleen daarom al zou iedereen what we must moeten hebben. meer loftrompetten zijn toch niet nodig?

04. sunn o))) - black one

"it took the night to believe"

ik heb een muziekinstallatie waar je U tegen zegt. lang voor gespaard, ben ik trots op, etc. een duur betaald ding dus, maar mijn muziekbeleving wordt nu eenmaal nogal beïnvloed door de kwaliteit van het geluid. kan ik verder ook niets aan doen, vind ik gewoon belangrijk. ben zelfs met een stapel speciaal geselecteerde cd's uitgebreid gaan luisteren om te horen welke versterker, cd-speler en set speakers mij het beste beviel. ja, er zijn genoeg mensen die me al voor gek hebben verklaard hiervoor, dat hoef jij niet meer te doen. hoe dan ook, tot een maand of twee geleden bepaald geen klachten gehad over het geluid. erg tevreden zelfs. wel door omstandigheden de laatste maanden vrij weinig echte 'luistersessies' gehouden (zo noemen ze dat dan).

toen kwam opeth met zijn ghost reveries. op een of andere manier had zich een bepaalde overtuiging in mijn hoofd genesteld, namelijk eentje die zei dat ghost reveries een subliem geluid had, een perfecte productie die zich kon meten met lateralus van tool. veel ruimte, veel lucht, massief en zwaar wanneer nodig, altijd helder. opeth heeft precies zo'n productie nodig. en mijn hoofd zei dat dat inderdaad het geval was. waarom klonk het ding dan hoe langer hoe slechter?

tijd ging voorbij. opeth werd vaak, heel vaak opgezet in huize ickenroth. geweldige songs - vind ik nog steeds. maar dat geluid? ik snapte het niet. ghost reveries hoorde perfect te klinken op mijn heerlijke installatie. maar deed dat niet. ik begon te twijfelen. aan mijn oren, aan mijn perceptievermogen, aan mijn installatie. ging op bezoek op het forum van hear.nl, een site voor audiofielen. niet dat ik me daar totaal op mijn gemak voelde, maar ik moest het kwijt aan begrijpende zielen. ik zei dat de hoge tonen werden weggedrukt, dat alle ruimte verdwenen was; vooral dat laatste een kenmerk dat ik graag in ere houd. dat de lage tonen vrijwel niet aanwezig waren. kortom: dat de muziek niet klonk zoals die hoorde te klinken. of zoals mijn hoofd zei dat hij moest klinken.

"ga eens op zoek naar een nieuwe interlink tussen cd-speler en versterker" was een advies. "wellicht nieuwe speakerkabels?" zei een ander. toen ik opmerkte dat ik ook over andere speakers aan het denken was kreeg ik bijna de wind van voren. mijn cd-speler-versterker combinatie was heel goed (voor een lichte audiofiel als ik), mijn speakers waren van topklasse. zeiden de kenners. fuck. weer terug bij af. mijn interlink had al 80 euro gekost, ik ga geen honderden euro's voor een fokking kabeltje betalen. dat is de grens die ik mezelf al een tijd geleden had gesteld. maar wat nu?

opeth, toch de gedoodverfde nummer 1 van mijn jaarlijst, devalueerde, zakte weg, en kwam nauwelijks meer tevoorschijn uit de door de eigen productie aangelegde modderpoel. en ondertussen zat ik met een dure installatie waar ik ontevreden over was.

het was avond. ik was alleen, mijn lief was de deur uit voor een vergadering. black one was deze dag binnengekomen, de mp3's klonken al erg veelbelovend. 'báthory erzsébet' werd opgezet. de lichten gedimd. alleen ik, sunn o))) en mijn installatie. de zacht aangeslagen gong klonk door de woonkamer alsof hij daadwerkelijk bij mij thuis werd bespeeld. de diepe klanken uit een digitale bron werden nog dieper. de ruimte om de noten was fenomenaal. sunn o))) ademde - zwarte, vieze, dodelijke lucht natuurlijk - en klonk ruimtelijk, zo ruimtelijk. toen kwam voor het eerst de in het intro onregelmatig opdoemende dieper-dan-diepe subbas. en ik schrok. ik schrok verschrikkelijk. tonen die in de mp3 versie nooit te horen waren geweest - tonen waarvan ik nu kan zeggen dat ze ook in de cd-versie op een mindere installatie nooit te horen zullen zijn - kwamen plots ijzig, hard en zwarter dan zwart over me heen rollen. met als directe gevolg angst, onnoemelijke angst. daarna verwondering. dit was toch niet mogelijk? ik zat toch te denken aan nieuwe speakers? meer tijd kreeg ik niet, ik moest en zou mee in de maalstroom der verwoestende doomklanken. gitaren zwollen aan en bleven dat doen, meer dan vol uur lang, grootser dan ik ooit voor mogelijk had gehouden. angst en verwondering maakten plaats voor opluchting en bovenal intense tevredenheid.

[mocht u nu nog niet weten hoe black one klinkt, klik dan hier.]

05. arvo pärt - lamentate

en hier stuit ik heel hard op mijn beperkingen. mijn schrijverijen gaan vrijwel altijd over muziek die op een of andere manier geworteld is in pop, rock, metal of indie-tradities. mijn vocabulaire laat zich af en toe nog eens uitstrekken richting jazz maar dan heb ik toch het idee dat ik schromelijk tekort schiet. vermenigvuldig dat maal tien en dan heb je mijn gevoel te pakken als ik het over klassiek ga hebben. ja, soms lukt het wel, zoals hier bij mijn recensie van een vijf uur durend stuk van morton feldman. maar dat stuk klinkt dan ook hedendaags, minimaal, vol dissonanten en atonaliteit, en dan lijkt het meer binding te hebben met de moderne improv, die ik in mijn hoofd dan weer koppel aan rock-idioom. u ziet, gedachtengangen kunnen rare kronkels aannemen.

maar ondertussen staat er nog helemaal niets over lamentate van arvo pärt, en dat is toch mijn bedoeling. maar wat kan ik erover zeggen? dat pärt nog steeds een meester is in ingehouden dramatiek? dat de minimalistische pianoklanken prachtig gevoelig worden gespeeld? dat pärt dit keer het grote gebaar niet schuwt en middels een groot orkest op spaarzame plekken het volume flink opendraait - inclusief keihard koper en donderende pauken? dat zijn sterkste punten toch de verstilde, eenzame sfeertekeningen en de vocale stukken zijn, zoals openingslied 'da pacem domine'?

hoe het ook verder zij, pärt en ik gaan gewoon heel goed samen. of hij nu klein en verstild blijft, of dat hij groots uitpakt met prachtige dramatiek en bijna furieuze dynamiek; eigenlijk maakt het me niets uit. het is pärts klankkleur vol melancholie (maar bas, kun je nu echt geen ander passend woord vinden? je gebruikt het deze jaarlijstenserie vrijwel overal! nee, sorry, lukt me niet) die me steeds weer aangrijpt, het is zijn sacrale sfeer die zo mooi is dat ik bijna overtuigd katholiek zou worden - ware ik geen atheïst. wat kan mij het schelen dat pärt volgens de kenners de tijd eeuwen heeft teruggedraaid en tegenwoordig alleen nog maar reactionaire muziek maakt? lamentate betovert en voert mee - net als veel andere arvo pärt muziek - en wie ben ik om tegen die betovering in te gaan? en als ik het al zou willen, het lukt me toch niet. pärt en bas gaan gewoon heel goed samen.

06. m83 - before the dawn heals us

een gevoel van: dáár wil ik zijn! een verlangen oproepend dat perfect aansluit bij mijn sci-fi fascinatie. een muzikaal beeld van utopia, een droomwereld van een niet al te ver verwijderde toekomst.

ja, dat is was before the dawn heals us van m83 bij me oproept. energiek cruisen in een zweefauto richting de ondergaande zon, ergens in 2087. een gelukzaligheid die ik normaal gesproken totaal niet zoek in mijn muziek, die ik zelfs uit de weg ga. nee, dat is niet helemaal waar; ik vermijd vrolijke muziek, maar m83 is niet vrolijk. nee, de sfeer is gelukkigmakend, tevreden, van totale overgave aan een gevoel van "zo moet het zijn".

zo surfend heb ik eens enkele m83 recensies doorgenomen, en vrijwel altijd wordt er melding gemaakt van invloeden van sigur rós en múm. waar dan? vraag ik me af. ik ken de plaat nu bijna een jaar maar ik heb gans het jaar nog geen enkele múm of sigur rós referentie gehoord. nee, eigenlijk is het heel simpel: m83 maakt hemelse shoegaze voortgedreven door motorik ritmes en ingekleurd door aalgladde symfo-arrangementen. vaak compleet over the top, totaal overdreven en zo zoet dat de vullingen uit mijn tanden springen, maar ook bijna absurd verslavend en waanzinnig lekker. laag over laag over laag over laag worden er muren van geluid gebouwd door dikke synths en overstuurde gitaren, bovenop zingen kosmische koortjes over de goddelijke schoonheid van een heldere sterrenhemel, om even later - voortgedreven door uptempo neu!-drums - ook daadwerkelijk daar te arriveren.

en een hoogtepunten dat before the dawn heals us kent, niet te geloven. 'moon child' (niet voor niets regelmatig gebruikt door top gear als ze weer eens met een droomauto over een verlaten strand op ijsland mogen crossen), 'don't save us from the flames', 'teen angst', 'a guitar and a heart', 'car chase terror' (na de monoloog: hemels!), 'lower your eyelids to die with the sun' en bovenal '*', de allerallerallerbeste drie minuten muziek van 2005. hier wordt de sterrenhemel bereikt, is utopia binnen handbereik, houdt het lineaire bestaan op en gaan we met zijn allen op in pure gelukzaligheid.

[lees hier mijn recensie op kindamuzik]

07. brian mcbride - when the detail lost its freedom

"de aanwezigheid van deze muziek maakt mij afwezig en daarmee onbewust van de aanwezigheid van de muziek. de klanken vormen en omlijsten mijn stilte, tot de stilte vol raakt met mijmeringen die de muziek het zwijgen opleggen."
[moniiq]

"when the detail lost its freedom is the sound of beauty replacing silence, as drones and small musical figures rise into the void and recede, creating a sort of oceanic pulse."
[pitchfork]

twee prachtige omschrijvingen van when the detail lost its freedom. en toch kan ik het niet helemaal met ze eens zijn. ja, de muziek van brian mcbride kan perfect opgaan in de achtergrond, is in wezen zelf de achtergrond. maar toch, deze helft van stars of the lid doet me meer dan alleen een prachtig decor bieden.

door de jaren heen heb ik aardig wat ambient gehoord, en met de nodige arrogantie durf ik wel te stellen een redelijke kenner te zijn geworden. heel veel ambient komt niet verder dan behang en neigt naar slappe new age. een ander deel doet het voor de donkere sfeer, kille dreiging of onmetelijke doem. een enkeling waant zich in outer space en voelt zich daar zo thuis dat we ze voorlopig niet meer terugzien. en dan heb je nog menselijke ambient, de emobient om maar even een vieze term ervoor te bedenken. stars of the lid, labradford, lars stigler, sommige brian eno en david sylvian dingen. ambient waar emotie constant doorheen sijpelt, ambient die melancholie ademt, ambient die spreekt van dramatische gebeurtenissen. hier hoort brian mcbride ook bij. heel erg zelfs. nog veel beter dan stars of the lid wederhelft the dead texan blijft mcbride solo overeind, en koppelt hij geniale stars of the lid atmosferen aan william basinski-achtige klassiek aandoende dramatiek.

het is de golfbeweging die when the detail lost its freedom zo speciaal maakt. als je denkt redelijk comfortabel mee te drijven op een haast gelukzalige golf van minimale maar zeer blissvolle klanken - en je daarbij dan ook iets onbelangrijks als tijd en plaats vergeet - dan schrik je van plotse oplevingen van verdriet en vergankelijkheid ('retenir', 'our last moment in song' en vooral het werkelijk sublieme 'piano abg') en wil je eigenlijk gewoon lekker meejanken. maar dat lukt dan weer niet, daarvoor is het net te ingehouden, wellicht ook iets te abstract. hier wordt verdriet geuit, maar welk verdriet wordt niet duidelijk. het is een algeheel gevoel van melancholie die als een deken over het album heen ligt.

hoe vreemd is het dan dat when the detail lost its freedom een enorm majesteuze, gelukkigmakende droomtrip is geworden.

08. lurker of chalice - lurker of chalice

"do you believe in anything at all?"

9 december reed ik naar utrecht om bij b. op bezoek te gaan en naderhand supersilent te zien. het was koud, maar in limburg was nog wel een bleek zonnetje te zien. m83 in de cd-speler, niet al te druk op de weg; het schoot dus lekker op, de sfeer was luchtig en bijna opgewekt. een uurtje later, ik reed net bij den bosch, was de m83 cd afgelopen, en ik stopte mijn juist de dag ervoor aangeschafte lurker of chalice cd in het dashboard. vrijwel gelijktijdig maakte het waterige zonnetje plaats voor een steeds mistiger en grijzer wereldbeeld. het was 15.00 uur en het werd zo donker dat de straatverlichting aan moest. toeval?

ik geloof wel degelijk in toeval, maar frappant was het wel. het was ook perfect: de zon bij m83, de mist en grijs-donkere omgeving bij het onheilspellende geluid van lurker of chalice. wat zeg ik, lurker of chalice gaat voorbij aan onheilspellend. het gaat ook voorbij aan doem, satanisme of een andere vorm van geloof. lurker of chalice staat gelijk aan nihilisme. de sfeer is er een van allesomvattende, zwarte leegheid waar geen plaats is voor god, satan of een andere pipo. je zou van minder depressief worden.

wat lurker of chalice muzikaal zo bijzonder maakt is de zeer onpuristische benadering van black metal. natuurlijk zijn er blastritmes, een lofi productie (mono opgenomen drums!) en melodieuze gitaren op topsnelheid. maar er is ook shoegaze, gothische doom, ambient, white noise, ja zelfs postrock en vleugjes kraut. dus niet alleen burzum, maar ook fields of the nephilim, swans en my bloody valentine. nauwelijks voor te stellen maar het is toch echt zo. hoor hoe in 'spectre as valkerie is' over gehele zes minuten een dikke, grijze wolk ambient door de trage, doomy metal heen dringt. hoor hoe opperbaas wrest (hij ís lurker of chalice) zijn grunt achterwege laat en een onmetelijk diepe maar heldere stem laat weerklinken over de blastspeeds van 'granite'. hoor hoe gitaarmuren vol (soms bijna dubby) echo's worden gestopt en daarmee dikke lagen shoegaze over de black metal legt. en het mooist wordt het in afsluiter 'fastened to the five points' als wrest plots in zeer epische en melancholische doom toch nog menselijk en gevoelig blijkt te zijn. daarbij is zijn ideeënrijkdom ontstellend, want elk nummer zit vol met prachtige riffs en schitterende melodielijnen. normale stervelingen krijgen dat in een heel leven nog niet bij elkaar verzonnen.

als lurker of chalice alleen nog maar een aankondiging van de ontelbare mogelijkheden van de black metal is - en daar lijkt het wel op - dan voorspel ik bij deze dat 2006 het jaar van de black metal gaat worden.

09. nine horses - snow borne sorrow

ik las een tijd geleden dat david sylvian net gescheiden is. ik kreeg gelijk met hem te doen, want op een of andere manier komt de goede man altijd dichtbij, voel ik me ergens wel verbonden. toch kan het feit niet rijmen met zijn nieuwe plaat - want laten we eerlijk zijn, snow borne sorrow is 'gewoon' de nieuwste sylvian plaat, ook al doen broer steve jansen en burnt friedman mee als ware het een echte band. de toon op het album mag dan aan de melancholieke kant zijn, maar toch klinkt sylvian hier veel lichtvoetiger en gelukkiger dan op zijn even bittere en moeilijke als geniale blemish.

toen ik het medelijden weg kon stoppen viel me op dat het eigenlijk wel een heel glad album is. is dat iets slechts dan? nee, maar ik had eigenlijk gedacht dat sylvian juist de stekelige weg van blemish verder zou belopen. eenmaal gewend aan die gladheid - waar hij eigenlijk toch veel meer bekend mee is (zeg maar 80% van al zijn muziek) dan de moeilijkdoenerij - vallen vooral de mooie liedjes en de rijkdom van het geluid op. snow borne sorrow is dus niet zo donker, hapt lekker gladjes weg, en ligt dus eigenlijk heel makkelijk in het gehoor. een perfect recept om snel uitgeluisterd te raken. maar juist dat gebeurt niet. ook na heel veel luisteren blijft het gewoon verschrikkelijk mooi, en meer dan dat. met sylvians stem heb ik een eeuwigdurende liefdesrelatie, her en der duiken warme fender rhodes klanken op om in onder te dompelen, steve jansen drumt onderkoeld en minimaal, en burnt friedman doet allerhande, niet nader omschreven elektronische dingetjes die dan weer perfect in evenwicht worden gehouden door ryuichi sakamoto's eenzame pianonoten. het is echter wanneer arve henriksen zijn oosters klinkende trompetriedeltjes mag komen blazen dat een hemels paradijs wordt bereikt waar je eeuwig wilt blijven. dat is helaas dan maar in drie van de negen liedjes, maar toch. het doet verlangen naar een 'superband' van sylvian, henriksen, fennesz (denk aan die schitterende wisselwerkingen tussen sylvian en fennesz op beider albums) en sakamoto.

dat er in 'the day the earth stole heaven' net even over de gladheidgrens wordt gegaan, en dat 'serotonin' niet de magie heeft van de rest van de liedjes zij ze vergeven. het is het bewijs dat ook sylvian maar een mens is en dat ook blijft, hoe lang hij zijn guru ook zal blijven volgen. david sylvian zou maar eens een standbeeld moeten krijgen. ben benieuwd wat hij nu gaat doen.

10. earth - hex; or printing in the infernal method

jaarlijst bonanza! behalve jors troelie doen ook moniiq, marieke, joris, ludo, roy, willem en natuurlijk de onvolprezen initiator gerard mee. ben benieuwd wat iedereen erin heeft staan!


mijn nummer 10 komt rechtstreeks van de prairie, maar dan wel van die druilerige in seattle. earth, de eerste echte echte doom-drone mannekes - of eigenlijk manneke, want dylan carlson lijkt toch vooral veel in zijn eentje te hebben gedaan - houdt op deze nieuweling alleen de desolate sfeer in ere, en wellicht dat het die sfeer nog eens versterkt. voor de rest is hex etc een flinke ommekeer: geen massieve gitaarmuren, geen noise, wel transparante maar inktzwarte countryklanken, vrijwel stilstaande noten, stukjes galmende ambient, en een sfeertekening die een amerika toont dat alleen maar eenzaamheid, vertwijfeling en depressies kent. bovenal ademt de schijf een ruimtelijkheid uit, een bepaalde wijdsheid die een onherroepelijke aantrekkingskracht op me uitoefent, hoe donker en desolaat de vooruitzichten ook mogen zijn. vooral 'land of some other order' en 'lens of unrectified night' blijven zuigen en trekken totdat ik me overgeef aan de uitgestrekte, vrijwel levenloze vlaktes in een steeds zwarter wordende nacht.

uiteindelijk kent earth maar één liedje wat een keer of zeven wordt herhaald in een iets andere vorm. carlson slaat op zijn telecaster een oertraag en galmend open akkoord aan, drumster davies slaat een beat die niet boven de 20 bpm komt, en een enkele gastmuzikant laat eenzame klanken uit zijn steelgitaar komen. was er iets minder eenvormigheid, dan had earth een stukje hoger gestaan, want het basisidee is voor mij niets minder dan geniaal. overigens vindt mijn lief dat een stuk minder, want zij vindt het één van de meest depressief klinkende albums die ik heb. en dat feit alleen vind ik dan weer een aanrader van jewelste ;-)

p.s.: ik ken extra pluspunten toe voor de prachtige hoes van meester o'malley.

11 ::: 20

morgen gaat het echte echte jaarlijstenwerk beginnen, maar vandaag komende al de nummers 11 tot en met 20 aan bod. hoewel, die volgorde staat - behalve bij de nummer 11, de net-buiten-de-de-boot-plaat als het ware - niet bepaald vast. verder ook nog even de plaat van omar rodriguez vermelden, de mars volta gitarist die net een heerlijke bitches brew meets santana-on-drugs meets mars volta jamplaat heeft gemaakt. lekker doorraggen op één akkoord, veel piepknorblazers, atonale gitaarsolo's. valt helaas net buiten de boot door slechte timing. toch jammer, want hij zou nog wel eens hoog hebben kunnen eindigen.

11. shining - in the kingdom of kitsch you will be a monster
razend spannende en opwindende avantrock-freejazz-prog door noors wünderkind jørgen munkeby en kornuiten. ook verantwoordelijk voor het beste optreden dat ik dit jaar heb mogen zien (nieuw werk is trouwens steeds heavier en gaat meer en meer richting metal). opener 'goretex weather report' is het sterkste staaltje artrock dat king crimson nooit durfde te maken. lees hier mijn kindamuzik recensie.

12. the mars volta - frances the mute
ik kan maar weinig aan mijn recensie toevoegen, maar ik moet toegeven dat de oorspronkelijk glans een beetje is verbleekt. waarschijnlijk is hun "meer=meer" principe uiteindelijk toch ook voor mij wat te vermoeiend.

13. boris - dronevil
eigenlijk een dubbel-lp die tegelijkertijd afgespeeld moet worden - een album met uitgestrekte dooooom en een plaat met ondersteunende ambientdrones - maar helaas niet meer te krijgen. op zichzelf werken de vier tracks van 20 minuten elk ook erg goed.

14. delia gonzales & gavin russom - the days of mars
dé spaceplaat van 2005. vier lange nummers die cluster en de vroege tangerine dream regelrecht de 21e eeuw in laten floaten. dit zou samen met dopplereffekts linear accelerator mijn soundtrack voor een ruimtereis zijn.

15. animal collective - feels
ik kon er de eerste tien luisterbeurten absoluut niet genoeg van krijgen, daarna een plotse terugval, maar het dierencollectief heeft toch een inhaalrace ingezet op het laatst. blijft over een prachtig album vol gekkigheid en een doorgetripte brian wilson-op-lsd. vooral de twee helft met zijn droomtrips blijft een juweeltje van psychpop.

16. songs of green pheasant - songs of green pheasant
zoals ik al zei: een album dat veel meer aandacht had moeten krijgen. helaas is de simon & garfunkel meets slowdive te verstild om luidkeels de verdiende aandacht naar zich toe te trekken. blijft over een prachtige plaat om te koesteren.

17. opeth - ghost reveries
de vrije val plaat van het jaar, want hij heeft maanden op 1 gestaan in mijn shortlist. maar opeens bleek de magie weg en viel me alleen nog maar de matige, veel te gecomprimeerde productie op - nauwelijks lage tonen, hoge tonen helemaal tegen elkaar aangedrukt, geen ruimte. terwijl juist de death-queensrijche-tool-achtige muziek om een volle, ruimtelijke en kristalheldere productie vraagt. de muziek blijft op de matige single 'the grand conjuration' na wel goed overeind, maar ik ben audiofiel genoeg om me door die kutproductie laten beïnvloeden.

18. jacob kirkegaard - eldfjall
ruwe, knetterharde hardcore avantgarde ambient zie ik hier. en daar sta ik nog steed achter.

19. meshuggah - catch 33
één machinaal metalnummer van albumlengte. kil, koud, bitter, hard, vol oneven maatsoorten en vervreemdende dissonanten. vrijwel geheel met computer verknipt en geprogrammeerd. het metal-equivalent van plastikman. eigenlijk buitengewoon geniaal, maar uiteindelijk net iets te eenvormig en moeilijk in één keer te beluisteren.

20. autolux - future perfect
aan geen enkele 'gewone' gitaarplaat heb ik dit jaar zoveel plezier beleefd als aan deze. absoluut niet wereldschokkend, maar ik had deze plaat wel echt nodig, want anders zou ik gaan denken dat er alleen nog maar hoekige gitaarbandjes bestaan. alleen daarom zou iedereen naar future perfect moeten luisteren.

lied-boek-film

goed, jaarlijstjes dus. even beginnen met de volgens mij beste liedjes-liedjes; je weet wel, die dingen met coupletten en refreinen en van die dingen. of wat daar voor doorgaat. de nummer 1 stond al geruime tijd vast, de rest van de tien zijn eigenlijk even mooi, dus in alfabetische volgorde. in ieder geval, ik zal er veel missen, maar dit zijn zo wat liedjes die in me opkomen. [update: het zijn er inmiddels meer dan 10, ik heb geprobeerd er wat argumenten bij te zetten, en ondertussen heb ik onderaan ook nog even beste concerten en tv-programma gezet]

liedjes-liedjes
M83 - * (before the dawn heals us)
nog geen drie minuten, actie, vaart, spanning, felheid, dromerige melodieën, en een climax waar niets tegenop kan.

antony & the johnsons - hope there's someone (i am a bird now)
rest van zijn plaat vind ik niet meer dan aardig, maar dit is hartverscheurend en bijna pijnlijk open en breekbaar. de versnelling op het einde lijkt ter ondersteuning voor de reis naar de hemelpoort.

audiotransparent - draw yourself a tree (nevland)
een miniatuurtje zoals ze dat dan noemen, maar wel van een melancholische pracht dat ik er stil van wordt. hier had de hele plaat vol mee moeten staan.

autolux - subzero fun (future perfect)
of een van de andere heerlijke rockliedjes op future perfect, maakt niet uit. sonic youth, jane's addiction, my bloody valentine, lush, vroege smashing pumpkins; mjam mjam!

de jeugd van tegenwoordig - pijpjes pop pop (parels voor de zwijnen)
hier had ook net zo goed 'voor jou' of 'drie keer niks' kunnen staan. het ritme van 'pijpjes' is echter verschrikkelijk lekker en laidback, en p. fabergé bewijst hier toch een lekkere flow te kunnen hebben.

emiliana torrini - nothing brings me down (the fisherman's woman)
oftewel: hoe klinkt als iemand bij je op schoot komt zitten en een liedje in je oor fluistert.

fiona apple - extraordinary machine (extraordinary machine)
jammer van die overbodige albumremake, maar gelukkig heeft ze bij dit titelnummer de oorsponkelijke pracht onaangeroerd gelaten. hier is waar pop, theater, kurt weill en prachtige orkestrale arrangementen perfect samenkomen.

hanne hukkelberg - do not as i do (little things)
lekkere electroglitchpop met duidelijke jaga jazzist referentie. zeker niet het enige goede nummer op haar album.

l'altra - sleepless night (different days)
nog zo'n eenzaam hoogtepunt op een verder niet meer dan aardig album. alles klopt hier, tot en met de uitbarsting op het einde. melancho-pop perfectie.

ladytron - international dateline (witching hour)
de drie eerste liedjes op het ladytronalbum zijn zo goed - en 'international dateline' de allerbeste van die drie dus - dat de rest van de plaat alleen maar kon tegenvallen.

mia doi todd - the way (manzanita)
de plaat mooi maar net iets te braaf en te folky, maar dit is een prachtig nummer waar dead meadow voor een uitgespacede, relaxte ondergrond zorgt, en mia zelf dan met ingehouden stem overheen zingt. prachtig.

savoy grand - it fell apart (people and what they want)
ok, met zijn bijna 12 minuten natuurlijk geen liedjes-liedje, maar het is de enige vlag op die modderschuit van savoy grand dit jaar. verdomme zeg, wat viel die plaat me tegen. dit is echter savoy grand hoe ze moeten klinken: bijna stilstaand, een noot per minuut, zang die op het punt staat te breken, en dan plots toch een climax voor een eenmalige ontlading voor terugkeer naar het tranendal.

songs of green pheasant - soldiers kill their sisters (songs of green pheasant)
ik blijf het een van meest over het hoofd geziene albums van 2005 vinden, deze fluisterende singer-songwriter-shoegaze. intiem en wijds tegelijkertijd, en dat vind ik enorme prestatie.

sufjan stevens - john wayne gacy, jr (illinoise)
ik kan niks met die hele sufjan-hype, maar 'john wayne gacy, jr' is lekker simpel en melancholiek, en met een confronterende tekst. ook hiervan hadden er meer op die plaat mogen staan.

susanna & the magical orchestra - jolene (list of lights and buoys)
jaja, van 2004, maar dit jaar pas hier uitgebracht. susanna en haar magische orkest doen een cover van dolly parton, halen alle kuntrie eruit, en blijven over met een zachtfluisterend elektronisch raamwerk en een stem vol hartepijn. onmogelijk om je ogen droog te houden.

the white birch - june (come up for air)
had net zo goed de hele plaat kunnen zijn, maar 'june' steekt er wellicht net iets bovenuit in al zijn ingehouden melancholie - niet in het minst door gastvcalen van susanna van dat magische orkest hierboven.

vic chesnutt - gnats (ghetto bells)
zo is die kinda21 uitzending op 3voor12 toch nog nuttig gebleken. het hele chesnutt-album vind ik maar ouwbollige kuntrie, maar dit blijkt een eenzaam, melancholiek juweeltje dat net zo goed door brian eno of labradford gemaakt had kunnen worden.

xiu xiu - clover (la foret)
la foret bleek een album waar ik geen ingang bij kon vinden, maar opener 'clover' was vanaf de eerste luisterbeurt van mij. een iets minder perfectionistische mark hollis, zo klinkt het hier. daar doet bas het wel voor.


concerten
1. shining @ ekko, utrecht, 06.10
2. sunn o))) @ tivoli de helling, utrecht, 22.03
3. supersilent @ theater kikker, utrecht, 09.12
4. sonore @ kunstencentrum belgië, hasselt, 19.02
5. boris @ tivoli de helling, utrecht, 22.03


over films en boeken doe ik nooit zo moeilijk, ik moet me ermee amuseren, en als het me tot nadenken stemt is dat ook fijn. of de boeken van dit jaar zijn vind ik ook nooit zo belangrijk.

boeken:
j.g. ballard - super-cannes
robin hobb - overgangsritueel
om-c - droomstof
j.k. rowling - harry potter en de halfbloed prins

films
sin city (met grote afstand beste film van het jaar)
pride & prejudice
hitchhiker's guide to the galaxy
harry potter and the goblet of fire
team america: world police

slechtste film: elizabethtown. verschrikkelijk zeurfilm, veel te veel niet passende muziek, en kirstin dunst die een nogal irritant stalkermeisje speelt. in het dagelijks leven zou je haar na de eerste ontmoeting uit alle macht willen ontlopen.

tv
rick stein met zijn french oddyssey natuurlijk.

wfd kerst- en nieuwjaarsreces

zoals je bij gerard al hebt kunnen lezen, heb ik me toch weer laten strikken om de eindejaarslijst tot in detail te behandelen - ik had me nog zo voorgenomen dat dit jaar niet te doen, maar gerard beschikt over bijzonder sterke overtuigingstechnieken ;-)

daarom even geen what's for dinners, maar wees gerust: de verhandelingen over kroppen sla beginnen al te borrelen in mijn hoofd.

in de tussentijd is hier wat verplicht leeswerk van een van de grootste (mij bekende) denkers in de blogwereld: arie altena. niet te missen!

wfd part V

nee, geen creatieve recepten met lever hiero. sorry omar, gaat me niet lukken. nee, vandaag ga ik het eens hebben over pasta arrabbiata. martijn zei dit erover:
"de barilla arrabbiata is anders zeer goed te hachelen als je een keer haast hebt. (ingrediënten: tomatenvruchtvlees 83%, tomatenconcentraat 7,9%, olijfolie, paprika's 2%, zout, knoflook, peterselie 0,54%, suiker, rode peper 0,18%. dat kan je zelf ook maken, zit er meer peper, paprika en peper in, maar dan ben je niet in 30s en voor 1 euro nog wat klaar.)"

klopt inderdaad qua tijd en geld, maar in echte, echte arrabbiata zit natuurlijk geen paprika. en hij is zo makkelijk en goedkoop zelf te maken: fruit enkele teentjes knoflook (in plakjes) in wat olijfolie op niet al te hoog vuur aan, en gooi er één of twee hele rode pepers bij. na twee minuten doe je er 800 gram gepelde tomaten uit blik bij, en dit laat je vervolgens een half uurtje op laag vuur pruttelen. ondertussen wat penne beetgaar koken. vervolgens ligt het er maar aan of je een echte bikkel bent: je haalt de pepers eruit, dan is het vrij mild; je snijdt de pepers open en haalt de zaadjes eruit maar snijdt het vruchtvlees klein en gooit dat weer erbij, dan is het redelijk pittig; of je snijdt de hele pepers gewoon klein en gooit alles weer terug in de tomatensaus, en dat is dan voor geoefende peper-eters zullen we maar zeggen. verder op smaak brengen met zout, peper en eventueel wat suiker - tomatensauzen worden er echt heel rijk door, zeker als je uit het seizoen eet. gesneden peterselie zorgt voor het frisse tintje, dus dat mag je naar wens erbij doen. wat salade of ciabatta erbij en bob's yer uncle. simpel toch?

nieuwe wensen zijn trouwens welkom!

aanwinsten

linksboven is lurker of chalice, niet in de southern lord versie maar die van total holocaust records.

nu.cult.stop

nu.cult.is.niet.meer.vind.ik.toch.jammer.

lichtelijke overkill

waar te beginnen? komen er plots allemaal heerlijke black metal albums uit (1349, twilight, lurker of chalice), is er een oude estlandse componist die me helemaal betovert met zijn nieuwe bombastische werk (arvo pärt), komt er een lieflijke, uitermate kosmische danceplaat uit die me direct fascineert en me eigenlijk wel op een vreemde manier aan junior boys doet denken (kelley polar), doet een noord-nederlandse band een poging tot het meest hartverscheurende liedje van het jaar (audiotransparent), en blaast een obscure avant-speedmetalband terry rileys in c nieuw leven in (orthrelm). het jaar is goddomme bijna voorbij!? en dan heb ik nog niet eens gehad over de aanblijvende zuigkracht van supersilent en the white birch (waarbij ik er net achterkom dat susanna van susanna & the magical orchestra de achtergrondzang doet). over de jaarlijst moet nog maar eens grondig gedacht worden...

overigens konden bovenstaande ontdekkingen alleen tot stand komen door de nimmer aflatende exploraties van martijn (1349, audiotransparent), omar (kelley polar, orthrelm), en joris (orthrelm, twilight, lurker of chalice). ere wie ere toekomt.

supersilent

als je mij niet wil geloven, geloof dan stephen o'malley.

kijk ondertussen naar onderstaande foto van khanate en let vooral op het gebogen china-bekken rechts van drummer tim wyskida. om die te kunnen vervormen moet je HARD slaan. respect!

wfd part IV

hmmm ik heb ooit op rhodos het lekkerste visgerecht ooit gegeten. ik weet niet meer precies hoe het eruit zag of wat het was maar het hoofdingrediënt waren sardientjes. heerlijke sardientjes, en niet die in tomatensaus uit blik :(

ja joris jongen, daar kan ik wat mee ;-p. laat het even duidelijk zijn: sardientjes uit blik - met welke saus dan ook - zijn verschrikkelijk smerig en hebben als enig voordeel dat ze ook als luxe kattenvoer kunnen dienen.

vers zijn ze een ander verhaal, maar die zijn hier nauwelijks te krijgen - daarvoor moet je toch even naar de middelandse zee en omstreken. in ieder geval ken ik maar één manier om ze echt heerlijk te maken (voor meer sardientjes en andere visrecepten verwijs ik je best naar rick stein), en dat is om de superverse visjes op een ingevette ovenschaal te leggen, ze te besmeren met olijfolie waar je enkele teentjes gehakte knoflook in hebt gedaan, dan te bestrooien met peper en grof zeezout, en dan enkele minuutjes onder een hete grill gaar roosteren. serveren op een bord, gehakte peterselie erover en - heel belangrijk - enkele flinke scheuten citroensap. wat knapperig brood erbij, wellicht een tomatensalade met uienringen, glaasje koude witte wijn. eigenlijk een echt zomergerecht dus. maar goed, je zult begrepen hebben: ik ben geen heel grote sardine-fan en al helemaal geen specialist om ze klaar te maken. anderen wellicht wel?

jaarlijst maar nog niet echt

heb ik op het forum van de subjectivisten net mijn jaarlijst gezet, komt arvo pärt met zijn nieuwe werk lamentate er nog even tussendoor fietsen (klinkt eigenlijk niet, "tussendoor fietsen" in combinatie met arvo pärt; lijkt zo oneerbiedig, niet?). en dat is potdomme een mooie plaat om stil van te worden, zo op het eerste gehoor. daarom op deze pagina nog geen definitieve lijst, uw gastheer gaat er later nog uitgebreider op terugkomen - al zat dat dan wel een stuk minder uitgebreid zijn dan vorig jaar.